فشارسنج چیست؟
فشارسنج دستگاهی است که برای اندازه گیری میزان فشارخون در بدن استفاده میشود. این دستگاه انواع مختلفی داشته که هر کدام برای هدف خاصی و در مکانهای خاصی استفاده میشود
انواع فشارسنج
- فشارسنج دیجیتالی بازویی.مچی
- فشارسنج عقربه ای
- فشارسنج جیوه ای
1. فشارسنج دیجیتالی بازویی.مچی
درحال حاضر بهترین دستگاه از لحاظ تکنولوژی و امکانات فشارسنج دیجیتالی است این دستگاه سنسور فشار الکتریکی دارد و به راحتی میتوان اندازه فشار خون را روی صفحه نمایش مشاهده کرد و همانند فشارسنج های دیگر این نوع فشارسنج یک کاف بادی دارد.
وامروزه بهترین دستگاه در خانه برای اندازه گیری فشار خون،فشارسنج دیجیتالی است اما اندازه گیری فشار خون در دستگاه دیجیتالی درصد خطای کمی دارد دراین دستگاه نوسانات،شریان ها به صورت خودکار را ارزیابی و اندازه گیری میشود کار با این دستگاه بسیار ساده و راحت است و میتوان ان را به راحتی استفاده کرد.
ونکته مهم،فشارسنج های دیجیتالی دونوع هستند
مچی و بازویی
از نوع بازویی استفاده زیادی میشود
2. فشارسنج عقربه ای
در این نوع دستگاههای فشارسنج از جیوه استفاده نمیشود و بدون مایع کار میکند. ایمنترین دستگاه که میتواند جایگزین دستگاه جیوهای شود، فشارسنج عقربهای است. روش اندازهگیری فشار خون با این دستگاه مانند فشارسنج جیوهای است. در این نوع فشارسنج گوشی پزشکی باید به کاف وصل شود. کاف در ادامه به یک عددسنج وصل است تا اندازه فشار مشخص شود.
فشارسنجهای عقربهای انواع مختلفی دارند که روش استفاده از آنها کمی متفاوت است. این دستگاهها شامل فشارسنج جیبی عقربهای، کفدستی و عقربهای میشود.
اگر به دنبال دستگاه مقرون به صرفه و کوچک هستید، این نوع دستگاه بهترین فشارسنج برای شما است. این نوع دستگاهها ساختار بسیار دقیق و ظریفی دارند و باید در نگهداری از آنها دقت کافی داشت. در این فشارسنجها برای جلوگیری از اشتباه خواندن فشارخون باید توسط پزشک یا پرستار خوانده شود.
3. فشارسنج جیوه ای
مرسوم ترین نوع دستگاه فشارسنج، دستگاههای جیوهای است. این نوع دستگاهها در صنعت سلامت تغییر بزرگی ایجاد کردند. فشارسنج جیوهای یک کاف بادی دستی دارد که از طریق لوله جیوهای به واحدهای اندازهگیری متصل است. زمانی که میخواهید از این دستگاه استفاده کنید، باید بهطور عمودی و کاملا صاف قرار بگیرد. در این شرایط اعداد کاملا دقیق خواهند بود.
این نوع دستگاهها بسیار حساس هستند. باید مراقب باشید، ضربهای نخورد. زیرا مخزن جیوه پاره شده و دستگاه بیمصرف میشود. مهمترین کاربرد این دستگاههای جیوهای این است که استفاده از آنها راحت است. اگر در نگهداری از آن دقت لازم را داشته باشید تا مادامالعمر میتوان آن را استفاده کرد. ازآنجاییکه جیوه سمی است، در برخی کشورها استفاده از این دستگاهها ممنوع شدهاست و باید از دستگاههای دیگر استفاده کرد.
فشارسنج مچی یا فشارسنج بازویی؟
فشارسنج های دیجیتالی به چند دسته مچی و بازویی تقسیمبندی میشوند. نکته جالب این است که فشارسنج های بازویی دقت بالاتری از فشارسنجهای مچی دارند اما استفاده از فشارسنج های مچی راحتتر است. فشارسنج مچی روی مچ دست بسته میشود و دیگر نیازی نیست شما آستینتان را بالا بزنید یا چاقی و لاغری دیگر مانع بستن کاف به دور بازو نمیشود.
درست است که فشارسنج های مچی نسبت به موقعیت بدنی حساس هستند و برای اندازه گیری صحیح، باید دست و مچ در سطح قلب قرار گیرد. اما به طور معمول کار با آنها برای مردم راحتتر از مدل بازویی است. فشارسنج های بازویی باید بالاتر از آرنج قرار گرفته و دستها صاف و مچ ها بسته نباشد. کاف باید از جهت صحیح روی بازو قرار بگیرد. کاف نباید خیلی سفت یا شل باشد. بنابراین بستن کاف فشارسنج بازویی ممکن است کمی مشکل به نظر برسد. اما فشارسنج مچی را میتوانید بهسرعت روی مچ بسته و در هر شرایطی فشار خود را اندازهگیری کنید.
نکته: البته اگر نحوه صحیح استفاده از فشارسنج دجیتالی را بلد باشید ، فرق چندانی بین این دو فشارسنج دیجیتالی وجود ندارند.
کدامیک از فشارسنج ها بهتر هستند؟
انتخاب با کیفیت ترین نوع فشارسنج با توجه به نیاز شما و استفاده آن در خانه ، بیمارستان یا استفاده حرفهای تعیین میشود. اگر مشکل فشارخون دارید، باید یک دستگاه فشارسنج خریداری کنید. زیرا اضافه و افت فشارخون میتواند نشانهی یک بیماری جدی باشد. بررسی این ناهنجاریها برای پیشگیری از فشارخون بالا، سکته مغزی یا حمله قلبی ضروری است. قبل از انتخاب و خرید دستگاه فشارسنج باید به عوامل زیر دقت کنید تا با کیفیت ترین فشارسنج را انتخاب کنید.
۱. نیاز شما و قیمت دستگاه فشار خون
فشارسنج مناسب با توجه به نیاز شما تعیین میشود. فشارسنج های عقربه ای دقت بسیار بالایی در اندازهگیری دارند. اما برای استفاده از آنها باید دانش و مهارت استفاده از آن را داشته باشید. پرستاران، پزشکان و متخصصان از این نوع دستگاه استفاده میکنند. زیرا دوام آن بسیار خوب است و از انعطافپذیری و دقت بالایی برخوردارند.
اما معمولا افرادی که به دنبال فشارسنجی برای مصارف خانگی هستند، میخواهند دستگاه به آسانی کار کند و در اندازهگیری فشارخون با مشکل مواجه نشوند. فشارسنجهای دیجیتالی طوری طراحی شدهاند که بسیار کاربرپسند هستند. افرادی که سابقه پزشکی ندارند، میتوانند بدون گوشی پزشکی با این دستگاه فشارخون را اندازهگیری کنند.
یکی از عمده ترین عوامل تعیینکننده برای انتخاب بهترین فشارسنج ، قیمت آن است. دستگاههایی که برای مصارف خانگی کاربرد دارند، قیمت مناسبی داشته و باصرفه هستند. بسیاری از فشارسنجهای گرانقیمت در بازار برای متخصصان طراحی شدهاند و در خانه کاربرد زیادی ندارند.
۲. کیفیت و شکل طراحی دستگاه فشارسنج
کیفیت، جنس و شکل طراحی دستگاه فشارخون در عملکرد آن تاثیر زیادی دارد. تمامی قطعات از کاف تا سوپاپ و پمپ فشار همگی باید کیفیت قابل قبولی داشتهباشند. قسمتی که با پوست در ارتباط است، باید ضدحساسیت و نچسب باشد تا آلرژی ایجاد نکند. اندازه کاف هم باید استاندارد باشد. اگر بازوبند خیلی گشاد یا خیلی تنگ باشد، در اندازهگیری مشکل ایجاد میکند.
۳. دقت دستگاه های فشارسنج
هرابزار پزشکی باید دقت زیادی داشته باشد. در انواع فشارسنج دقت اندازهگیری تفاوت دارد. بالاترین دقت اندازهگیری مربوط به فشارسنجهای جیوهای است. این دستگاهها در حد استاندارد هستند. فشار سنجهای عقربهای هم دقت بسیار بالایی دارند. اما در این نوع فشارسنج مهارت و تخصص شخص هم مهم است، زیرا برای خواندن آن باید از گوشی پزشکی استفاده کرد و بهدقت به صدا گوش داد.
فشارسنجهای دیجیتال نسبت به دیگر فشارسنج ها دقت پایینتری دارند. اما چون استفاده از آنها بسیار ساده و راحت است، طرفداران زیادی دارد.
۴. راحتی و قابلیت حمل دستگاه فشارخون
فرقی ندارد فشارسنج را برای مصارف خانگی خریداری کنید یا مصارف حرفهای. درهرصورت باید راحتی و سهولت جابهجایی آن را در نظر داشت. البته دستگاههای سبک و قابلحمل کمی گرانتر هستند. پزشکان حتما باید این نوع فشارسنج را خریداری کنند تا حین کار راحت باشند. اما برای مصارف خانگی میتوان به دنبال دستگاههای فشارسنج کمی سنگینتر اما باصرفه بود.
نکته: در خرید دستگاه فشارسنج باید به نیاز خود و قیمت، دقت دستگاه، کیفیت قطعات و قابلیت حمل دقت کنید. فشارسنج جیوهای بالاترین و فشارسنج دیجیتالی پایینترین دقت را دارد.
تفاوت فشارسنج دیجیتالی، عقربهای و جیوهای چیست؟
اساس کار این فشارسنجها با هم یکسان است. اگر میخواهید در خانه به راحتی فشار خود را اندازه بگیرید، بهترین فشارسنج برای شما فشارسنج دیجیتال است. این نوع دستگاه نیازی به گوشی پزشکی ندارد و بهصورت خودکار صدا را ثبت میکند. هر فردی با خواندن برگهی راهنمای استفاده از فشارسنج دیجیتالی میتواند از آن استفاده کند.
فشارسنج جیوهای و سپس فشارسنج عقربهای بیشترین دقت را دارند، اما با گوشی پزشکی کار میکنند. برای استفاده از این دستگاهها باید آموزش دیده باشید. ازاین رو این دو نوع فشارسنج با وجود دقت بسیار بالا، مصرف خانگی ندارند و بیشتر توسط پزشکان و در مراکز درمانی استفاده میشوند.
از کجا بفهمیم فشارخون داریم؟
همواره فشارخون بالا با برخی علائم و نشانهها خود را نشان میدهد. زمانی که دچار چنین علائمی شدید، باید با استفاده از دستگاه فشارسنج از وضعیت فشارخون خود اطلاع پیدا کنید. این علائم عبارتاند از:
- سردردهای شدید
- خونریزی بینی
- خستگی یا سردرگمی
- مشکلات بینایی
- درد قفسهسینه
- دشواری در تنفس
- ضربان قلب نامنظم
- خون در ادرار
- احساس کوبیدن در قفسه سینه، گردن یا گوش.
گاهی هم ممکن است فشار خون بالا خود را با علائم دیگری مانند سرگیجه، عصبیبودن، تعریق، مشکل خواب و گرگرفتگی نشان میدهد.
دلایل فشارخون بالا و پایین
فشارخون فشاری است خون به دیوارههای رگها وارد میکند. دلیل دقیق فشارخون بالا مشخص نیست، اما عوامل زیادی میتوانند باعث بروز این مشکل شوند. معمولا عوامل زیر میتوانند باعث فشارخون بالا شوند:
- سیگارکشیدن
- اضافهوزن
- عدم فعالیت بدنی
- نمک زیاد در رژیم غذایی
- مصرف بیشازحد الکل
- بالارفتن سن
- ژنتیک
- سابقه خانوادگی فشارخون بالا
- بیماری مزمن کلیوی
- اختلالات آدرنال و تیروئید
- آپنه خواب
فشارخون تا حد زیادی به سبک زندگی و رژیم غذایی بستگی دارد. بهخصوص ارتباط نمک و فشارخون در تحقیقات زیادی اثبات شدهاست. اگر مبتلا به بیماریهایی مانند دیابت هستید یا پتاسیم و کلسیم بدن شما کم است، حتما باید برای چکاپ فشارخون به پزشک مراجعه کنید.
دررابطهبا فشار خون پایین هم برخی عوامل و بیماریها میتوانند تأثیرگذار باشند. عوامل زیر معمولا باعث افت فشارخون میشوند:
- بارداری
- مشکلات هورمونی مانند کمکاری تیروئید، دیابت یا قند خون پایین
- برخی داروهای بدون نسخه
- برخی داروهای تجویزی برای فشارخون بالا، افسردگی و بیماری پارکینسون
- نارسایی قلبی
- آریتمیهای قلبی
- گشاد شدن رگهای خونی
- گرمازدگی
- بیماری کبد
برای کنترل فشار خون چکار کنیم؟
یکی از برترین اقدامات در کنترل و مدیریت فشارخون، تغییر سبک زندگی است. سبک زندگی سالم میتواند به کنترل فشارخون کمک کند. برای مدیریت این عارضه نکات زیر را رعایت کنید:
- کاهش وزن: در صورت اضافهوزن یا چاقی
- ترک سیگار: تنباکو به دیواره رگهای خونی آسیب وارد میکند و باعث سختشدن رگها میشود. وقتی رگها خاصیت ارتجاعی خود را از دست بدهند، دچار اختلالات فشارخون خواهید شد.
- رژیم غذایی سالم: در برنامه غذایی خود مواد غذایی مانند سبزیجات، میوهها، ماهی، غلات کامل، مرغ، آجیل و لوبیا را قرار دهید.
- کاهش میزان نمک: یکی از برترین اقدامات کاهش سدیم در غذا است. اگر فشارخون بالا دارید، باید میزان نمک را به کمتر از ۱۵۰۰ میلیگرم در روز برسانید.
- انجام تمرینات هوازی: حداقل ۳۰ دقیقه در روز پیادهروی سریع داشته باشید. کلاس یوگا و ورزشهایی که تپش قلب را افزایش میدهند هم مناسب است.
- تناسباندام: سعی کنید وزن خود را در حد ثابت نگه دارید. اگر دچار اضافهوزن هستید، حتی به مقدار کم، وزن خود را کاهش دهید.
- کاهش مصرف الکل: تا جای ممکن مصرف الکل را به حداقل برسانید. الکل باعث افزایش فشار خون میشود.
- کاهش استرس: به دنبال تغییر سبک زندگی خود باشید. اگر استرس در زندگی شما زیاد است، با یک روانشناس صحبت کنید تا روشهای کنترل خشم و تکنیکهای کاهش استرس را یاد بگیرید.
علاوه بر موارد ذکرشده پزشک برای کنترل فشار خون داروهایی تجویز میکند که باید در ساعات دقیق مصرف شوند. داروهایی که برای کنترل فشارخون استفاده میشوند، شامل موارد زیر است:
- دیورتیکها
- مهارکنندههای آنزیم مبدل آنژیوتانسین
- مسدودکنندههای گیرنده آنژیوتانسین
- مسدودکنندههای بتا
- آلفابلوکرها
- آلفاآگونیستها
- داروهای ترکیبی.